Om de publicatie van de anthologie Children of War (recensie) in de bloemetjes te zetten zal ik in de komende weken een reeks interviews en gastposts posten waarin verschillende van de auteurs die een kortverhaal schreven voor deze anthologie aan bod zullen komen. Deze anthologie is een bundel kortverhalen in verschillende genres die de kinderen in Oekraïne steunt. Alle opbrengsten hiervan zullen geschonken worden aan de Voices of Children Foundation in Oekraïne of een gelijkaardige organisatie. Deze Oekraïense organisatie zorgt voor therapie en andere vormen van psychologische ondersteuning voor slachtoffers van oorlogstrauma. De organisatie werd opgericht in 2015 en werkt samen met vrijwillige psychologen en rondtrekkende psychologen om kunsttherapie en andere zorgen te verschaffen aan de meest kwetsbare leden van de Oekraïense samenleving die nu opnieuw worden getroffen door een gewapend conflict.

De vijfde auteur die ik interviewde is Darrah Steffen! Haar kortverhaal in Children of War is getiteld Not Dead, Just Sleeping. Dit is een fantasyverhaal dat zich afspeelt in dezelfde wereld als de Legends of Ethota serie. Het is het verhaal van Corryn, een jonge vrouw die een gewelddadige oorlog overleefde en nu nog steeds worstelt met de gevolgen daarvan. Bekijk mijn recensie van de anthologie voor meer informatie!

Opmerking: Het interview en de gastpost werden door mij vertaald naar het Nederlands

Interview met de auteur

Over de auteur

Hobbies: Wandelen, schilderen, board games spelen

Wat was je favoriete boek toen je klein was? Coraline van Neil Gaiman

Wat voor boek zou je ooit graag schrijven? Ik zou graag ooit een boek schrijven over een personage waarvan je nooit helemaal zeker bent van hun mentale gezondheid.

Wat is je motto als schrijver? Schrijf het verhaal dat jij graag zou lezen. De kans is groot dat iemand anders het ook wil lezen!

Over de anthologie

Waarom besloot je een verhaal te schrijven voor deze anthologie? Toen Rusland Oekraïne binnenviel wist ik niet wat gedaan. Ik wist niet hoe ik kon helpen. Ik bleef maar denken aan al de families en kinderen die de gevolgen zouden ondervinden. Ik ben erg gepassioneerd door mentale gezondheidsproblematieken en ben zelf ook ietwat neurodivergent. Het idee dat die kinderen zouden moeten opgroeien met mentale en emotionele trauma’s zorgde ervoor dat ik echt wilde helpen.

Als er één boodschap zou zijn m.b.t. deze anthologie die je graag met de hele wereld zou delen, wat zou deze dan zijn? Eén actie kan een kettingreactie op gang brengen. Een boek is misschien niet veel, maar het kan een enorme impact hebben op het leven van één persoon. En dat is genoeg.

Snelle ronde

Tropisch eiland of Antarctica? Antarctica

Nacht of dag? Dag

IJs of pizza? IJs

Koffie of chocolade? Chocolade

Cultuur of natuur? Natuur

Gastpost: Hoe mentale en fysieke gezondheidstoestanden verschillende mythes verschillende culturen geïnspireerd hebben

Sinds het ontstaan van de menselijke culturen worden verhalen al gebruikt om zaken te verklaren die moeilijk te begrijpen zijn of waar er geen antwoorden voor leken te zijn. Orale verhalen werden van generatie op generatie doorgegeven. Door het herhalen van het relaas van ooggetuigen van dingen die lang geleden plaats vonden creëerde men een vollediger beeld van het verleden. Deze verhalen wijzigden echter telkens een beetje, tot ze de mythes werden die we vandaag kennen. Sommige van deze verhalen werden oorspronkelijk gebruikt om gedrag te verklaren dat afweek van de norm, en dit door er een magische oorsprong aan toe te wijzen. Hieronder vind je enkele welgekende mythes die waarschijnlijk geïnspireerd werden door mentale of fysieke gezondheidstoestanden.

Weerwolven

Weerwolven zijn een wijdverspreid concept in de Europese en Slavische folklore. Zij worden beschouwd als mensen die van gedaante kunnen veranderen, oftewel naar de gedaante van een wolf, oftewel naar een hybride wezen. Meestal is wordt aangenomen dat dit het gevolg is van een vervloeking of van een ziekte die verband houdt met de volle maan. Echter leden weerwolven naar alle waarschijnlijkheid niet echt aan lycantropie.

Hondsdolheid is een dodelijke virale infectie die zich via krab- of bijtwonden verspreidt tussen dieren en mensen. In de Verenigde Staten treft hondsdolheid voornamelijk vleermuizen, wasberen, stinkdieren en vossen. Maar in vele andere landen zijn er nog honden met hondsdolheid en de meeste dodelijke slachtoffers komen dan ook door hondenbeten. Het virus infecteert het centrale zenuwstelsel, waardoor het brein aangetast wordt en het slachtoffer uiteindelijk overlijdt.

Mensen met deze ziekte hebben meestal koorts, hoofdpijn, misselijkheid en veranderingen in hun trek. Wanneer de symptomen verergeren kunnen ze agressief en verward worden, gaan ze hallucineren en krijgen ze toevallen. Ze kunnen tevens extreem gevoelig aan geluid en licht worden. Verder gaan ze grote hoeveelheden speeksel produceren en krijgen ze het moeilijk om te slikken, waardoor je het schuimbekkende effect krijgt.

Incubus en Succubus

De incubus en de succubus zijn demonen die zich neerleggen op slapende mensen om zo seksuele activiteiten met hen te hebben. Door veelvuldige aanvallen gaat de gezondheid van het slachtoffer achteruit, alsook hun mentale gezondheid, soms met de dood als gevolg. Hoewel verschillende religies jarenlange debatten voerden over het al dan niet bestaan van deze seksuele demonen, ligt hun oorsprong in de wetenschap. Veel wetenschappers zijn het er over eens dat de mythe gebaseerd is op slaapverlamming.

Meestal beschouwen we ‘wakker zijn’ en ‘slapen’ als twee duidelijk afgegrensde staten. Maar door condities zoals slaapverlamming wordt dit onderscheid al veel troebeler. Episodes ervan bevatten elementen uit beide staten, waardoor er lastige symptomen ontstaan. Door slaapverlamming heeft een persoon vlak na het inslapen of het ontwaken tijdelijk geen controle meer over zijn of haar spieren. Deze mensen ervaren ook hallucinaties en ademhalingsmoeilijkheden tijdens deze episodes.

Dit is te verklaren door het feit dat elementen van de REM slaap (zoals de verlamming van de spieren en de mentale beelden) aanwezig blijven terwijl de persoon wakker en alert is. Gemiddeld duren deze episodes zeven minuten en de persoon ziet vaak indringers, voelt een druk op de borst of lijkt zich buiten zijn of haar lichaam te bevinden.

Vampieren

De mythe van de vampier gaat al een tijdje mee. Ze worden meestal beschouwd als kwaadaardige wezens die tijdens de nacht ronddolen opzoek naar bloed. In de Europese folklore zijn vampieren ondode wezens die geliefden bezoeken of onheil uithalen in de buurt waar ze vroeger leefden. Ze droegen lijkwades en werden beschreven als opgezwollen, wat een duidelijk verschil is met de bleke, ingevallen vampieren die we vandaag vooral kennen.

Vlad de Spietser wordt meestal beschouw als de inspiratie voor vampieren. En hoewel dit klopt voor Dracula, bestonden vampieren al lang voor Bram Stoker zijn verhaal schreef. Er is namelijk een medische verklaring voor vampirisme.

Als we de oorzaak willen kennen kunnen we ons best focussen op de “Vampire Panic” die in de jaren 1730 ontstond in New England. Een mysterieuze kracht leek terug te komen uit de dood om geliefden te vermoorden. Net zoals je in veel vampierverhalen ziet, werden mensen plots zwakker, kregen ze een bleke huid en begonnen ze plots te bloeden uit hun gezicht.

Eens één persoon in een familie ziek werd volgende vele andere familieleden. Er werd gedacht dat het eerste slachtoffer terugkeerde uit de dood om de andere familieleden leeg te zuigen. Wanneer we nu nadenken over deze symptomen is het duidelijk dat deze mensen leden aan Tuberculose (TBC).

TBC was toen echter geen gekende ziekte. De bacteriën die de ziekte veroorzaken werden pas geïdentificeerd in 1882. Op dat moment was TBC de doodsoorzaak van 1 op 7 mensen in de Verenigde Staten en in Europa. Wanneer we de symptomen van de ziekte vergelijken met de meest gekende tekenen van vampirisme zien we een grote overeenkomst, zoals de bleke en wegkwijnende lichamen, en natuurlijk het bloed.

Het wisselkind

Een wisselkind is een mensachtig wezen dat je terug vindt in de Europese folklore. Er werd gedacht dat het een elf was dat in de plaats werd gelegd van een mensenbaby die gestolen was door het Kleine Volkje. De echte verklaring is helaas veel erger.

Sommige geschiedkundigen denken dat de mythe van het wisselkind is ontstaan uit een veel donkere plek. Wisselkinderen illustreren namelijk één van de aspecten van hoe families overleefde in het pre-industriële tijdperk. Arme families moesten op alle familieleden rekenen om te kunnen overleven, en het was heel moeilijk om te zorgen voor familieleden met een handicap of ziekte. Wanneer de familie niet kon zorgen voor een kind – en met name voor zieke of misvormde kinderen – was het eenvoudiger om te doen alsof de elfen het kind meenamen dan om te aanvaarden dat ze het kind lieten sterven.

Duivelse bezetenheid

Wanneer men bezeten is door een demon heeft men een ongewone of gewijzigde staat van bewustzijn. Het wordt gekenmerkt door gedragingen die zouden veroorzaakt worden doordat er een geest, een demon of een god bezit zou hebben genomen van het menselijke lichaam. Het concept van bezetenheid bestaat in veel culturen en religies, waaronder het Christendom, Haïtiaanse Voodoo, Islam, Wicca en Native Amerikaanse tradities. Naargelang de context kan de bezetenheid met of zonder toestemming gebeuren en schadelijk of gunstig voor de gastheer/gastvrouw zijn.

Moderne psychologen geloven dat historische meldingen van bezetenheid eigenlijk gevallen van Schizofrenie of een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) waren.

Schizofrenie is een ernstige mentale ziekte waarbij mensen de realiteit abnormaal gaan interpreteren. Als gevolg hiervan krijgt men een combinatie van hallucinaties, waanideeën en extreem onsamenhangende gedachten en gedragingen waardoor het dagelijks functioneren wordt aangetast. Velen die aan deze ziekte lijden geven aan dat ze ook stemmen horen.

Iemand met DIS heeft verschillende persoonlijkheden. Deze verschillende identiteiten controleren afwisselend het gedrag van een persoon. Hierdoor kan men kampen met geheugenverlies, waanideeën en depressie. Wanneer de ziekte niet wordt behandeld kan het patiënt door stressfactoren willekeurig tussen de persoonlijkheden switchen. Aangezien elk van deze persoonlijkheden zijn of haar eigen identiteit heeft kan het daardoor lijken dat de persoon bezeten wordt door een bovennatuurlijk wezen.

Conclusie

Het is eenvoudig om naar deze mythes te kijken door een moderne bril. We kunnen nu vrij eenvoudig de oorsprong van deze verhalen achterhalen en ons oordeel vellen. In het verleden waren deze medische condities echter moeilijk te begrijpen, waardoor ze gevreesd werden en tot mythes werden vervormd. Verhalen die we vandaag nog steeds vertellen.

We kunnen onze voorouders niet kwalijk nemen dat ze angstig waren, maar we moeten er wel lessen uit trekken. We moeten bekijken hoe wij omgaan met mensen die aan deze medische condities lijden. Hoe behandelen we hen in onze samenleving? En in onze verhalen?

Als verhalenvertellers is het onze verantwoordelijkheid om over deze condities en de patiënten te leren. We moeten niemand als monster tot het duister verbannen zodat ze niet meer zijn dan onze mythes.

Bronvermelding

Dissociative identity disorder: What is it, symptoms & treatment. Cleveland Clinic. (n.d.). Retrieved August 28, 2022, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9792-dissociative-identity-disorder-multiple-personality-disorder#:~:text=from%20Cleveland%20Clinic-,Dissociative%20identity%20disorder%20(DID)%20is%20a%20mental%20health%20condition.,usually%20caused%20by%20past%20trauma. 

History.com Editors. (2017, August 23). Werewolf legends. History.com. Retrieved August 28, 2022, from https://www.history.com/topics/folklore/history-of-the-werewolf-legend#:~:text=Werewolves%20also%20emerged%20in%20early,killing%20rampage%20in%20the%20forest. 

Katherine Briggs, A Dictionary of Fairies “Changelings”

Lee, C. H. (1991). Regional inequalities in Infant Mortality in Britain, 1861-1971: Patterns and hypotheses. Population Studies, 45(1), 55–65. https://doi.org/10.1080/0032472031000145086

Mayo Foundation for Medical Education and Research. (2020, January 7). Schizophrenia. Mayo Clinic. Retrieved August 28, 2022, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/schizophrenia/symptoms-causes/syc-20354443#:~:text=Schizophrenia%20is%20a%20serious%20mental,with%20schizophrenia%20require%20lifelong%20treatment. 

Santiago, Christopher (Autumn 2021). Costa, Luiz; Ferme, Marianne; Kaur, Raminder; Kipnis, Andrew B. (eds.). “Twilight states: Comparing case studies of hysteria and spirit possession”. HAU: Journal of Ethnographic Theory. University of Chicago Press. 11 (2): 635–659.

Sleep paralysis: What it is, causes, and how to stop it. Sleep Foundation. (2022, June 24). Retrieved August 28, 2022, from https://www.sleepfoundation.org/parasomnias/sleep-paralysis 

Stephens, Walter (2002), Demon Lovers, p. 23, The University of Chicago Press

Tucker, Abigail. “The Great New England Vampire Panic”. Smithsonian magazine (October 2012).

World Health Organization. (n.d.). Tuberculosis (TB). World Health Organization. Retrieved August 28, 2022, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tuberculosis